Na de zomer, uitgerust en energiek, vol gezonde spanning starten met de nieuwe stap in jouw carrière als directeur.
Hoe begin je? In dit blog 10 Eye-openers en ‘Oh ja’s’ vanuit onze sessies met enthousiaste, startende directeuren.
Ook voor de meer ervaren directeur – met name als je op een nieuw school start – en voor bestuurders.
Welke leider wil ik zijn?
Formuleer vooraf aan het schooljaar (of kort daarna) voor jezelf een aantal belangrijke kernwaarden die jouw leiderschap definiëren. Wat kenmerkt jou als schoolleider en wat betekent dat voor jouw team, kinderen, ouders en andere stakeholders.
Maak die kernwaarden visueel. Denk aan een poster, spreuk of motto. Hang de afbeelding zichtbaar in jouw werkkamer. Het houdt je dagelijks scherp en helpt je bij zelfreflectie. Je legt sneller jouw handelen langs de -door jou zelf geformuleerde- lat. Daarbij zijn jouw kernwaarden niet alleen een reminder voor jezelf maar ook een mooi gesprekspunt met anderen.
Talk the walk
Leef voor wat je wil zien en draag de kernwaarden van jouw leiderschap uit. Stel één van de kernwaarden is Verbinding. Stel jezelf dan aan het eind van elke dag de vragen: Maak ik verbinding? Draag ik het uit en geef ik zichtbaar het voorbeeld hoe ik verbinding maak met alle betrokkenen? Pas wanneer je duidelijk zelf uitdraagt wat je verwacht in school, kun je de ander er op aanspreken. Zelfreflectie is dus cruciaal.
NB: niet elke deelnemer binnen ons traject Leiderschapsontwikkeling maakte zelf een visual. Zo werkt een van hen via de richtlijnen van Covey (bron onbekend).
Duidelijk en transparant
Vertel al bij de eerste team-, kind- en ouderbijeenkomsten wat je voor ogen hebt, hoe je te werk gaat en leiding wilt geven. Deel wat je van het team, leerlingen en ouders verwacht en hoe je met hen samen op wil trekken binnen de schoolontwikkeling.
Verdiep je goed in de schoolhistorie. Breng goed nieuws. Benadruk wat de kracht van school is, waar jullie trots op mogen zijn, wat jullie kenmerkt en uniek maakt. Daar ligt het vertrekpunt voor verdere schoolontwikkeling. Neem het team mee in de punten waar jij groei en/of verbetering ziet.
Was je al werkzaam op school? Stel jezelf hernieuwd voor, zodat voor iedereen duidelijk is dat je nu een andere rol hebt met andere verantwoordelijkheden.
Ontmoet met open houding
Wees jezelf en gun jezelf de tijd de schoolsituatie secuur te verkennen. Doe dat met een open houding en probeer het oordeel te vermijden Waarachtige observaties geven je straks het gereedschap een sterke analyse te maken en de koers te bepalen. Ook al bruis je van de innovatieve ideeën en plannen: Prioriteer in jouw agenda wat echt moet en ontdek de eerste weken “de school” in al haar facetten.
Kijken, luisteren en vragenstellen
Dit zijn in de GOUDEN WEKEN de belangrijkste taken voor jou als nieuwe directeur. Oprechte en open belangstelling, het klinkt logisch en eenvoudig. Echter niets menselijker dat je daar niet op elk moment toe in staat bent. De ervaring van velen leert, dat er altijd teamleden zijn die jou uittesten en schijnbaar tegenwerking vertonen. Omarm dergelijke dilemma’s. Het zijn prachtige leermomenten. Zorg dat je goed contact maakt.(Het komt terug in ons volgende blog “Struikelen, Struikelblokken en Successen”).
Individuele gesprekken
Onze deelnemers krijgen de opdracht individuele gesprekken te organiseren met elk teamlid. Vooraf krijgen de teamleden een invitatie met een aantal vragen over de school en schoolontwikkeling. Deze gesprekken vragen om jouw oprechte aandacht en leggen het fundament voor verbinding, vertrouwen en groei. Elk teamlid voelt zich gezien en gehoord. Het geeft informatie en inzichten als:
- Wat zijn de persoonlijk talenten?
- Waar ligt ieders ambitie binnen die schoolontwikkeling en wat is ieders persoonlijk aandeel?
- Wat hebben mensen nodig?
Dagelijks terugblikken
Zeker in de startfase is het belangrijk elke dag kort voor jezelf te evalueren en te prioriteren (zie afbeelding Covey). Start je met een duo? Werk dan met een logboek en plan elke week een overleg in. Wees eerlijk naar elkaar.
Loop je ergens tegen aan? Vraag hulp. Bel een collega, een coach, het bestuur en zoek uit bij wie je terecht kunt. Houd de lijnen in de startfase kort, zodat je voorkomt dat kleine zaken zich opstapelen tot grote(re) problemen.
Het is niet onwaarschijnlijk dat collega’s met taken bij je komen, waarvan zij vinden dat ze onder jouw verantwoordelijkheid vallen. Wees daar scherp op en overweeg elke keer: Is dit voor mij of geef ik het terug?
Bovenuit stijgen
Behoud de Helicopter-view. Geen dag is hetzelfde. Geen planning komt uit. Het onderwijsveld is een levendige omgeving, continu verrassend. Simpelweg omdat het veld bestaat uit en bepaald wordt door mensen. Dat maakt het vak ook zo verdraaid mooi en boeiend. Ga niet op in de waan van de dag en in het team waarmee je werkt. Neem bewust afstand om de vrijheid te behouden in jouw rol als schoolleider. Stap af en toe uit het “moeras” om het overzicht te bewaren.
Wees zichtbaar
Een goede directeur heeft oog voor iedereen. Door in de Gouden Weken extra te investeren in zichtbaarheid en bereikbaarheid, leg je de basis voor de relatie. Zij/hij toont belangstelling voor mij/ons. Ik weet haar/hem te vinden.
Dit doen de starters die wij coachen:
- Ze ontvangen elke ochtend de kinderen bij de ingang of op het schoolplein. Ze reserveren ( zoveel mogelijk) het eerste kwartier of half uur om door de school te lopen, groepen binnen te stappen, e.d.
- Bij de start van de dag, of na schooltijd wandelen zij regelmatig naar het hek voor een praatje met ouders. Op veilige afstand, vanwege Corona.
- Groepsgesprekken en informele ontmoetingen met kinderen tijdens de pauze en het buitenspelen worden ingepland om zo snel mogelijk bekend te raken met de populatie. Enkelen organiseren een Kinderraad.
- Collega’s van de VVE, TSO en BSO – voorname stakeholders in school- nodigen ze uit voor kennismakingsgesprekken.
- Een aantal organiseren ochtendbriefings met het team. Anderen investeren in een inhoudelijk theemoment om terug te blikken op de gebeurtenissen van de dag. Beurtelings per bouw – ook weer vanwege Corona- samen de dag beginnen en/of afsluiten. Juist in de startweken niet alleen via de teamapp! Investeren in waarachtig contact legt de basis voor een professionele relatie.
Het allerbelangrijkste: GENIET
Vier met jezelf elke dag het feestje dat je de deuren opent en sluit van de plek waar je elke dag leert, nieuwe talenten in jezelf ontdekt en uitdagingen vindt. Er is geen baan zo divers. Geniet van wat klein lijkt, maar wat groot is: een vrolijke begroeting van een kind, de leerkracht die gepassioneerd voor de groep staat, een blije ouder die je hebt kunnen helpen, een wandeling door de buurt van de school. Geniet ook van obstakels, het betekent namelijk dat je elke dag nieuwe leiderschapsvaardigheden ontwikkelt.
Tips voor het bestuur
Veelbelovende directeuren zijn schaars; ga zorgvuldig om met nieuw leiderschapstalent.
We helpen besturen met een checklist voor een goede overdracht om te voorkomen dat een startende directeur opgeslokt wordt door taken die veel administratietijd kosten. Is het jaarplan af, het werkverdelingsplan, zijn de subsidieaanvragen rond, etc. En in deze Corona-crisis: zijn de kwaliteitskaarten voor calamiteiten, afstandsonderwijs en ICT-voorwaarden klaar? Geef als bestuur ruimte (dus tijd!) aan startende directeuren om zich goed in te werken en kennis te maken met hun werkomgeving.
Organiseer voor elke startende directeur een ervaren collega als maatje. Zorg voor een goed inwerkprogramma en faciliteer dat ze mee kunnen lopen op collega-scholen.
Zijn er meer starters binnen een bestuur laat ze samen optrekken. Onze ervaring als coaches leert dat een gezamenlijk inwerkprogramma en coachingstraject zeer efficiënt werken als deze concreet en down-to-earth gericht zijn op de praktijk en mede ontstaan vanuit hulpvragen en behoefte van de deelnemers.
2020 tekst Simone Leereveld
Copyright Talentenportfolio